Vincent van Duysen to obecnie najbardziej znany i rozchwytywany architekt belgijskiego pochodzenia, a jego rola jako dyrektora kreatywnego Molteni jest nie do przecenienia. Jednak dzisiaj przyjrzymy się jego realizacjom w kraju rodzinnym. Projekty domów nowoczesnych w wydaniu van Duysena, które powstały w Belgii, łączą tradycyjne materiały i układy, z nowoczesnym planem. Przede wszystkim jednak ich wnętrza zdają się zapraszać do siebie krajobraz.
Współczesny minimalizm
Projekty domów nowoczesnych zaczęły powstawać w pracowni van Duysena w 1997 roku, czyli ponad 20 lat temu. Właśnie w tym czasie, w miejscowości Sint Amandsberg, na standardowej działce otoczonej tradycyjnymi budynkami stanął dom – żart. Architekt jest znany z inwencji twórczej podczas interpretowania warunków zabudowy i tu pokazał na co go stać. Wszystkie domy w tej okolicy to niskie budynki z cegły ze spadzistymi dachami. Charakterystyczna bryła uległa dekonstrukcji, dach rozszczepiono i ustawiono odwrotnie, w efekcie jego szczyty znalazły się nie na środku, a na zewnętrznych krawędziach. Monolityczny, uproszczony do granic możliwości budynek, kryje wewnątrz praktyczne rozwiązanie. Szereg przesuwanych drzwi na parterze umożliwia zamykanie pomieszczeń wspólnych dla zachowania prywatności i otwieranie dla zachowania ciągłości.
Nowoczesna cytadela
Projekty domów nowoczesnych często przywodzą na myśl wzorce ustalone na początku ery modernizmu, a rezydencja w Waasmunster od razu kojarzy się ze słynnym pawilonem barcelońskim samego van der Rohe. Mur z kamienia naturalnego, który otacza dom, służy jako bufor między strefami publiczną i prywatną. Kamień płynnie przenika także do wnętrza, chociaż tylko kilka ścian dzieli je na strefy funkcjonalne. Parter jest prawie całkowicie przejrzysty i króluje tutaj naturalne światło. Duże przesuwane ściany i drzwi obrotowe służą do przedefiniowania lub oddzielenia różnych przestrzeni. Chociaż sama architektura jest bardzo czysta i przejrzysta, połączenie materiałów i kolorów sprawia, że jest to ciepłe i miękkie środowisko. Cichą, ciepłą jakość kamienia naturalnego podkreśla naturalne dębowe wykończenie stołów i szafek. Architektowi udało się tu osiągnąć przytulną atmosferę we współczesnym wydaniu.
Inspiracja z otoczenia
W 2003 roku van Duysen zrealizował kolejny monolityczny budynek, jednak całkowicie odmienny od poprzedniego. Wysoka kolumnada nawiązuje do otaczających rezydencję w Dedemonde strzelistych drzew. Dom jest zorientowany w stronę ogrodu i równolegle do rzeki od strony południowej.
Wewnątrz kolumny oferują szczególny widok na ogród, a także na patio, które zajmuje drugą stronę domu . Pionowy obieg dzieli dom na dwie części: kuchnię i łazienkę z jednej strony oraz salon i sypialnię z drugiej. Typowe belgijskie materiały budowlane połączono tu w abstrakcyjną paletę. Wykorzystano więc szorstkie ściany murowane, podłogi z belgijskiego kamienia, ciemne stalowe ramy okienne i szorstkie fakturowane wewnętrzne tynki.
Nowoczesność w mieście
Projekty domów nowoczesnych w gęstej, miejskiej zabudowie to nie lada wyzwanie. Ten budynek wsunięty między tradycyjną zabudowę Kortrijk dość mocno się wyróżnia względem sąsiadów. Ale jednocześnie dobrze współgra z rytmem domów stojących wzdłuż ulicy. Gzyms, lekko zapadnięty parter, oraz wysokość to cechy, które nawiązują do charakteru zabudowy w okolicy. Duże okna ulokowano z tyłu domu, aby zapewnić mieszkańcom maksimum prywatności. Jednak to co najbardziej zachwyca w tym projekcie to sprytnie poprowadzone klatki schodowe we wnętrzu. Inaczej niż w większości tradycyjnych miejskich domów, schody na kolejny poziom usytuowane są zawsze w innym miejscu. Każde piętro zyskuje tym samym unikatowy charakter.
Projekty domów nowoczesnych na wsi
Projekt domu wiejskiego, otoczonego wspaniałym, lekko pochyłym krajobrazem z wiatrakiem w tle, był wyzwaniem związanym z przebudową. Chodziło bowiem o przekształcenie dawnego skupiska gospodarstw rolnych w dom dla rodziny z dwójką dzieci. Naturalnie należało uszanować tradycję flamandzkiej architektury wiejskiej, ale zawrzeć w niej ze współczesne podejście do planu.
Dwie duże stodoły skierowane są względem siebie i rozdzielone przez dziedziniec. Jego trzecią stronę zamyka całkowicie odnowiony i wewnętrznie zreorganizowany dom wiejski.
Aby spełnić wytyczne, koncepcja byłego domu wiejskiego wymagała otwartego, nowoczesnego podejścia. Kilka funkcjonalnych brył, otoczonych ceglanymi ścianami, wspiera duży dwuspadowy dach. Tym samym określa charakter przestrzeni mieszkalnej na parterze domu. Rozmieszczenie tych funkcjonalnych brył przywołuje wiejską architekturę Raumplan. Jednocześnie, dzięki szerokim otworom między kolejnymi bryłami, podkreśla piękne linie widokowe.
Materiały i detale odzyskiwano ze starej tradycji: drewniane podłogi i meble z szerokich desek dębowych, postarzany niebieski kamień w różnych formatach. Charakterystyczna cegła kalei z zewnątrz przeniknęła do środka, nawet na sufity. Nie zabrakło klasycznych zawiasów obrotowych i klamek czy odsłoniętych żarówek. Materiały te są dość nieokrzesane, niemal prymitywne i szorstkie. Jednak ich sensualność i zastosowanie starannie dobranych detali tworzą wygodny dom, który oddaje esencję życia na wsi, pod osłoną czerwonej dachówki.
Tą samą atmosferę można odczuć w sąsiedniej odnowionej stodole z odsłoniętymi drewnianymi belkami dachu. Tutaj znalazł się kryty basen z częścią wypoczynkową. Malowane drzwi w kolorze krwistej czerwieni podkreślają główne wejście, a kolor ten był stosowany od wieków do drzwi i okiennic starych stodół.
Harmonia masy i pustki
Jak wydobyć przestrzeń w ciasnej zabudowie willowej? Można to zrobić na przykład łącząc dwie działki, jednak aby dopasować bryłę do warunków zabudowy niezbędna jest duża wyobraźnia. Dom w kształcie litery L wpisany został w jeden z narożników otoczonej murem, prostokątnej przestrzeni. Mur z kamienia stanowi ramę całego projektu, gdzie zastosowano także nakładane kolejno warstwy brył.
Dzięki tej obejmie, panuje tu wrażenie schronienia, ale nie zamknięcia, ponieważ wnętrze domu łagodnie łączy się z ogrodem. Zatopiony salon, poniżej ogólnego poziomu podłogi, oferuje wyjątkową perspektywę naturalnego i zabudowanego krajobrazu. Sam ogród, basen i zadaszony taras zewnętrzny pełnią rolę tła.
Dwie twarze nowoczesnego domu z ogrodem
Możliwość budowania na otwartym terenie otoczonym lasem i otwartą przestrzenią staje się rzadka i bardzo doceniana w miejskiej rzeczywistości Belgii. Na pierwszy rzut oka dom wydaje się być dwukondygnacyjną willą zawierającą zwykłe przestrzenie mieszkalne. Poziom parteru tworzy oś podłużna, łącząca różne przestrzenie mieszkalne na otwartym planie.
Wzdłuż tej linii zapewnia się dostęp do windy i dwóch klatek schodowych. Prowadzą one do oddzielnych stref nocnych rodziców i dzieci na piętrze. Po bliższym przyjrzeniu się planowi odkrywa się cały podziemny poziom zorganizowany i umeblowany jako prywatna strefa fitness i odnowy biologicznej. Zatopiony dziedziniec pozwala na dostęp światła dziennego. Stąd duże schody prowadzą do ogrodu i basenu.
Dom charakteryzuje się podwójną tożsamością. Z jednej strony jego formalny wyraz ma charakter nowoczesności wyrażony przez wąską, szczegółową krawędź dachu, duże szklane okna otoczone stalowymi ramami i prefabrykowane betonowe płyty elewacyjne. Z drugiej strony wnętrze domu nawiązuje do tradycji, nie będąc klasycznym ani nie tracąc współczesnego charakteru. Drewniane panele ścienne i rodzime wypalone niebieskie kamienne podłogi, w połączeniu z dwoma kominkami, tworzą domową atmosferę.
Duże patio, zamknięte od strony głównego wejścia i ulicy, zapewnia niezbędną prywatność w kuchni i strefie śniadaniowej. Jednocześnie pozwala porannemu słońcu uczestniczyć przy wspólnym śniadaniu. Zestawienie tradycyjnego i nowoczesnego, ciepłe wnętrze i dalekie zimno z zewnątrz, odzwierciedla indywidualne i prywatne potrzeby klienta z jednej strony. Z drugiej strony natomiast realizuje także funkcję reprezentacyjną.
Projekty domów nowoczesnych pasywnych
Położony w samym sercu Belgii, ten spokojny i przytulny dom o nieformalnym, współczesnym charakterze doskonale pasuje do swojego miejsca na wsi. Projekt obejmuje kilka elementów: główny budynek i dwie stodoły przebudowane tak, aby przywołać na myśl starą farmę. Jedynym ograniczeniem było to, że nowe bryły miały powstać w miejsce istniejących. Oprócz istniejącej konfiguracji, innym imperatywem, który ukształtował tę koncepcję, było zachowanie i uznanie prostego kształtu oryginalnych budynków. Chodzi o trzy długie, abstrakcyjne bryły z dachem dwuspadowym o kącie 45 stopni.
Formalnie nawiązuje się do prostego, kultowego, tradycyjnego budynku, ale z dodanym współczesnym podejściem. Zrezygnowano bowiem z tradycyjnych elementów lub ozdób. Fasada odzwierciedla tę koncepcję: rynny i kominy są ukryte, drewno owija się wokół każdej powierzchni, także wokół dachu. Natomiast drzwi i progi nie są wykonane z tradycyjnego kamienia, ale z drewna.
Kubistyczne bryły
Początkowo abstrakcyjne kształty trzech brył mogą wydawać się sprzeczne z kontekstem wiejskim. Ale po wejściu na centralny dziedziniec, wzdłuż zadaszonej betonowej ścieżki, można w pełni docenić strukturę i spójność przestrzeni. Specyficzna konfiguracja tworząca centralny dziedziniec, to układ typowy dla tradycyjnych flamandzkich gospodarstw. Główny dom, chroniony z dwóch stron przez pozostałe dwa funkcjonalne budynki, jest umieszczony pomiędzy łąką a ulicą. W ten sposób od strony dziedzińca zyskuje słońce, które króluje tu w południe. Natomiast z drugiej strony otwiera się na pola, zapewniając panoramiczne widoki na krajobraz.
Zasad domu pasywnego przestrzegano i oczekiwany efekt osiągnięto we współpracy z Denc, pracownią architektoniczną specjalizującą się w zrównoważonym budownictwie. Minimalistyczny ogród, wokół starannie rozmieszczonych samotnych drzew, zaprojektował Paul Deroose. Szczotkowana betonowa posadzka w środku odzwierciedla tradycyjny, wiejski styl farmy. Z kolei wykończenie z drewna stanowi wizualną kontynuację przestrzeni wewnątrz i na zewnątrz. Stanowiło to punkt wyjścia do skromnego, jednolitego podejścia do wnętrza, dopasowanego do ogólnej atmosfery architektonicznej projektu.
Miejska rezydencja w stylu modernizmu
Kluczowym czynnikiem wpływającym na projekt domu w Wilrijk były piękne, chronione drzewa oraz rezydencjalna zabudowa w najbliższej okolicy. Koncepcję architektoniczną opracowano więc wokół tych parametrów. Zadbano o tradycyjne modernistyczne odniesienia do willi Krefeld Miesa van der Rohe, a także do ceglanych rezydencji w tej samej dzielnicy, które zrealizował lokalny architekt Nachman Kaplanski.
Zastosowanie materiałów – czerwonej cegły, ciemnoszarych ram okiennych, dużych powierzchni szklanych i okapów cynkowych – nawiązuje do typologii domku letniskowego. Jednak konsekwentne i rygorystyczne stosowanie tych materiałów tworzy nowy byt i atmosferę w sąsiedztwie. Jest to ponadczasowy projekt o stonowanym stylu, który stanowczo odcina się od wybudowanych niewiele wcześniej nowobogackim willom.
Cegła, cegła i jeszcze raz cegła
Koncepcja domu oparta jest na formacie cegły w jej najczystszej formie. Zastosowano ją w kilku wersjach ułożenia i w przesuniętych geometriach. Celem tych zabiegów było wciągnięcie ogrodu do wnętrza oraz nadanie projektowi rzeźbiarskiej jakości. Powierzchnie wyłożone cegłami określają funkcjonalne relacje poszczególnych przestrzeni w domu. Tworzą także bezpośrednie połączenie z ogrodem oraz otwarty lub zamknięty charakter każdej strefy. Przede wszystkim jest to „dom ogrodowy” na środku zielonej działki mieszkalnej. Położenie drzew po południowo-zachodniej stronie nieruchomości określało centralne położenie głównej bryły.
Ceglane wykończenie rozciąga się na wnętrze i jest uzupełnione afrormozją i pomalowanymi na biało ścianami z czarnymi detalami. Sercem kuchni jest blat z afrormozji i lastryko, a duży kominek ze stali poczernionej stanowi mocną kubiczną przestrzeń w centralnej przestrzeni mieszkalnej. Wykonane na zamówienie stoły z czarnego dębu zapewniają bogaty kontrast w przestrzeni. Betonowe podłogi wystają poza linie przeszkleń i geometrię zewnętrznej cegły i w pełni integrują się z otaczającym krajobrazem.
Pozorny brutalizm
Kolejny dom, który powstał w miejscu typowego starego flamandzkiego gospodarstwa, pośrodku pięknego wiejskiego obszaru Flandrii. Szczególną cechą tego miejsca była jego tradycyjna lokalizacja. Ukryty podjazd wiódł od wiejskiej drogi ukrytej za starym sadem. Gdzie tkwiło wyzwanie? To pozornie niemożliwe do połączenia elementy zamkniętego, tradycyjnego wiejskiego podwórka z widokiem na rozległe pola. Jednak, zachowując szacunek dla istniejącej struktury wiejskiej, osiągnęło porozumienie z urbanistami, zachowując podstawowe cechy miejsca i umożliwiając wtopienie projektu w otoczenie.
Interpretacja wiejskiej tradycji
Biorąc pod uwagę typologię wiejską i tradycję wiejską, przestrzenie wewnętrzne nigdy nie są otwarte, ale są bezpośrednio połączone z drzwiami i korytarzami. Są zawsze funkcjonalne i nigdy nie są estetyczne. Nie zawierają tak nowoczesnych koncepcji, jak na przykład duże, w pełni przeszklone fasady. W porozumieniu z klientem postanowiono uszanować te tradycyjne aspekty i stworzyć koncepcję organizacyjną, w której miejsca są połączone i powiązane w odniesieniu do ich funkcji i orientacji. To określiło plan, rządzący wolumetryczną i obiegową koncepcją zarówno wewnętrznie, jak i w odniesieniu do zewnętrznej części. Maksymalizacja widoków na oszałamiający krajobraz doprowadziła do określonego ustawienia okien. Były one stosunkowo małe i odpowiadały rozmiarowi otworów drzwiowych.
Rezultatem jest rozdrobnione podejście wolumetryczne – odnoszące się do rozszerzeń funkcjonalnych typowych dla gospodarstw, w których z biegiem lat dodaje się w miarę potrzeb. Potraktowano je jednak współcześnie stosując modernistyczny dach, nie dwuspadowy, typowy dla wiejskich budynków w okolicy. Głównym materiałem jest cegła „kalei”, typowa dla tego obszaru. To zdefiniowało wygląd domu i działało w harmonii z materialnością wnętrza projektu. Wewnątrz materiały mają charakter użytkowy, trzeźwy i współczesny zarazem. Zastosowanie drewnianych i betonowych podłóg tworzy spokojną atmosferę wraz z ciepłym białym tynkowanym wykończeniem ścian, jak w typowym gospodarstwie. Względnie brutalne i funkcjonalne wnętrze sprawia, że skupia się on na zieleni na zewnątrz.
Projekty nowoczesnych domów nad morzem
Knokke to belgijska wioska nadmorska, znana z wyrafinowanych białych domów wakacyjnych z dwuspadowymi dachami. Duże, bielone cegły – umieszczone po prostu w naturalnym zielonym krajobrazie – wspierają duży dach kryty strzechą. Te podstawowe elementy architektoniczne określają silny i nowoczesny charakter i ekspresję domu. Tym razem van Duysen pokusił się o interpretację archetypowej tradycyjnej willi w Knokke.
Ogromne monolityczne bryły z cegły układają dom przestrzennie i funkcjonalnie. Czasami jest on otwarty na swoje otoczenie z widokami na zieleń dookoła. Niekiedy jest natomiast chroniony, szczególnie w zakamarkach lub w cieniu ogromnych powierzchni z cegieł. Pokryte cementem wykończenie w kolorze kości łączy elementy zewnętrzne z wnętrzem, a ciągłość między nimi wzmacniają minimalistyczne okna.
Elegancka strzecha
Duży kryty strzechą dach zapewnia poczucie bezpieczeństwa i introwertyczności oraz zapewnia prywatność mieszkańcom. Bez rynien i kalenic oraz z nisko wiszącymi krawędziami, abstrakcyjny dach dodaje współczesnego charakteru budowli. Dwa duże kominy – przypominające otwarte kominki i kominy starych dworów – tworzą grę pionowości względem poziomych linii dachu i przedłużenia basenu. Architekturę uzupełniają tarasy, odkryty basen i przylegający domek przy basenie. Dzięki nim właściciel może rozkoszować się różnymi widokami na otoczenie. Jednocześnie wykorzystano optymalną orientację na słońce. Tarasy tworzą otwarte lub półzamknięte części wypoczynkowe zarówno po północnej, jak i południowej stronie domu. Dzięki temu krajobraz zewnętrzny niemal wkracza do środka.
W przeciwieństwie do surowego, niemal prymitywnego dachu i ścian z cegieł teksturowanych cementem, we wnętrzu panuje elegancja i wyrafinowanie. Ciemny drewniany sufit o podwójnej wysokości w wielkim salonie kontrastuje z drewnianą kuchnią z dolnym sufitem. Tymczasem skórzane i „roślinne” tapety domowego biura i głównej sypialni nawiązują do delikatniejszego i bardziej intymnego charakteru tych prywatnych pomieszczeń. Zielona mozaika domowego spa przyczynia się do niezbędnego i cichego relaksu w tej przestrzeni. Wykonane na zamówienie meble i wystrój wnętrz dodatkowo dodają wyrafinowanej atmosfery, przypominającej wspaniałe domy wakacyjne z przeszłości.
