Ogród japoński to odpowiedź na poszukiwanie piękna i spokoju. Ta enigmatyczne przestrzeń to nie tylko niezwykła kreacja natury, ale przede wszystkim holistyczna filozofia. Posiadający niezwykle historyczne dziedzictwo i znaczenie, do dziś pozostaje jednym z najczęściej wykorzystywanych modeli aranżacji zieleni. Przedstawiamy założenia japońskich ogrodów i najpiękniejsze współczesne realizacje.
Ogród japoński – charakterystyka
Karesansui (ogród skalny, suchy, ogród zen)
Tsukiyama (Ogród Wzgórz i Stawów)
Kaiyushiki-teien (ogród spacerowy)
Aman Kyoto / Kerry Hill Architects
Allia Villa / Stuart Silk Architectos
Mansion with a guest house / Studia54
Ogród japoński – charakterystyka
Woda jest stałym elementem ogrodów japońskich, jako odzwierciedlenie życia i jej fundamentalnej roli w ludzkiej egzystencji. Stawy, strumienie i wodospady to jedne z najczęściej wykorzystywanych motywów. W suchych ogrodach skalnych, znanych jako ogrody Zen, woda jest symbolizowana przez piasek.
Japońskie ogrody zen były pierwotnie tworzone jako przestrzenie do autorefleksji i połączenia z własnym Ja. Przy pierwszej wizycie w ogrodzie zen trudno uniknąć zachwytu nad hipnotyzującym widokiem nieskazitelnie zgrabionego żwiru – w linie faliste, proste lub koncentryczne koła – przełamanego jedynie garścią kamieni, być może krzewem lub dwoma, ewentualnie kępą mchu.
Innym kluczowym pojęciem w ogrodach Zen jest obfitość pustej przestrzeni – nieskazitelnej i niezagraconej – odzwierciedlenie tego, jak powinien wyglądać umysł podczas medytacji. W Zen przestrzeń jest ważna i piękna, co pokazują dwa pojęcia: ma (odstęp lub przestrzeń) i yohaku no bi (piękno pustki).
Najczęściej spotykane drzewa w japońskich ogrodach to sosna czarna, sosna czerwona i klon japoński. Inne wiecznie zielone krzewy to kamelia, Podocarpus macrophyllus, pieris japoński, Mahonia japonica i Satsuki-Azalea.
Jednak w ogrodach jest coś więcej niż tylko piękno. Odkrywca i historyk sztuki Langdon Warner, zauważył, że japońskie ogrody są zaprojektowane tak, aby „wyrażać najwyższe prawdy religii i filozofii dokładnie tak, jak inne cywilizacje wykorzystały sztukę literatury i filozofii.”
Ogród japoński – rodzaje
Ogrody japońskie słyną z transcendentnego piękna. Ich transformacyjna jakość nie jest przypadkowa, ogrody japońskie są drobiazgowo zaprojektowane i starannie wykonane w każdym pojedynczym elemencie. Style są w rzeczywistości niezwykle zróżnicowane i ujawniają głęboki związek z historią i kulturą Japonii.
Karesansui (ogród skalny, suchy, ogród zen)
Ogród suchego krajobrazu (枯山水 Karesansui) jest najbardziej znanym typem ogrodu japońskiego i często nazywany jest ogrodem Zen. Chociaż mnisi używają ich podczas praktyki Zen, medytacja częściej odbywa się w grupach w dużych pomieszczeniach, często bez okna.
W suchych ogrodach krajobrazowych brakuje jednego elementu, który łączy wszystkie inne style ogrodów japońskich: wody. Woda jest zamiast tego zastąpiona żwirem, co daje wrażenie suchego oceanu lub rzeki. Podczas gdy goście zwykle skupiają się na kamiennych ustawieniach suchego ogrodu krajobrazowego, umiejętności osoby, która tworzy taki ogród, są dokładniej odzwierciedlone przez pustą przestrzeń pomiędzy grupami kamieni. Nazywa się to yohaku no bi – piękno pustej przestrzeni.
Pierwsze czyste suche ogrody krajobrazowe powstały w bardzo burzliwym politycznie okresie Muromachi (1336 – 1573). Od tego czasu rozwinęły się pewne popularne wzory i style układania z kamieni, znane jako Ishigumi (石組み).
Tsukiyama (Ogród Wzgórz i Stawów)
Tsukiyama odnosi się do tworzenia wzgórz stworzonych przez człowieka i jest klasycznym typem japońskiego ogrodu, który ucieleśnia miniaturę naturalnej scenerii. Wzgórza, stawy, strumienie, kamienie, mosty, kwiaty, rośliny i długie kręte ścieżki można znaleźć w Ogrodzie Wzgórz, w celu umożliwienia spokojnego i wielozmysłowego spaceru.
Chaniwa (Ogród Herbaciany)
Podobnie jak ogród górski, ogród herbaciany jest większy od ogrodu zen i posiada ścieżkę, często zbudowaną z kamieni, prowadzącą do domu ceremonii herbacianej. Ogrody herbaciane osiągnęły szczyt rozwoju w okresie Azuchi-Momoyama (1573-1603), kiedy to mistrzowie herbaty udoskonalili ich wygląd, wcielając w nie ducha wabi, czyli rustykalnej prostoty.
Ogród jest ważnym instrumentem przygotowania psychicznego gości. Idąc od wejścia do ogrodu w kierunku herbaciarni, goście oczyszczają się poprzez różne rytuały, aby osiągnąć odpowiednie nastawienie do nadchodzącej ceremonii..
Kaiyushiki-teien (ogród spacerowy)
Ogród zaprojektowany w okresie Edo (1603 – 1867) do spokojnego spaceru po jego krętej, okrągłej ścieżce, którą chodzi się zgodnie z ruchem wskazówek zegara. Ogród ten zazwyczaj zawiera staw, wyspy, drzewa, sztuczne wzgórza i skały, a także elementy innych stylów ogrodów.
Ogrody z okresu Edo odzwierciedlały spokój panujący w kraju: bardzo miękkie linie brzegowe, niedramatyczne ustawienia kamieni i łagodnie zakrzywione wzgórza. Tego typu ogrody japońskie często odtwarzają sceny z historii i mitów, zarówno z Japonii, jak i z Chin. Projekt tych ogrodów daimyo odzwierciedlał bogactwo i intelektualną sprawność właściciela ogrodu.
Tsuboniwa
Mała przestrzeń, którą często można znaleźć pomiędzy japońskimi budynkami, może zostać przekształcona w malowniczy punkt znany jako Courtyard Garden, składający się z prostych aranżacji z elementami Zen, Hill i Tea Gardens. W przeszłości wiele tradycyjnych posiadłości samurajów szczyciło się ogrodami typu Courtyard, podobnie jak wielu japońskich kupców. Dziś częściej można je spotkać w świątyniach i rezydencjach arystokratów.
Ogród japoński – realizacje
Brick Villa / Ufo Studio
Projekt murowanej willi znajduje się w północnym Iranie. Całkowita powierzchnia projektu wynosi 1800 metrów, gdzie 420 metrów to powierzchnia willi i 1380 metrów to otaczający rajobraz. Styl projektu jest połączeniem nowoczesnego i tradycyjnego stylu architektonicznego, sięgającego po niejasno zdefiniowany ogród zen i modernistyczną architekturę. Projekt zdefiniowano poprzez surowość materiałów, jak beton i drewno, które subtelnie harmonizują w otaczającą naturą.
Aman Kyoto / Kerry Hill Architects
Ten niewielki, luksusowy hotel został zbudowany na terenie, który początkowo miał być ogrodem muzeum włókiennictwa, rozwijającego się jako seria platform w zielonej dolinie. Wykorzystując istniejące platformy do budowy nowych pawilonów, singapurskie studio Kerry Hill Architects stworzyło uderzający kompleks budynków pokrytych cynkowym dachem i czarnym drewnem.
Sieć kamiennych ścieżek pokrytych mchem prowadzi gości do różnych pawilonów i górnych poziomów, które są otoczone rdzenną roślinnością. Ośrodek posiada świetliste atrium z centralnym kominkiem i szklanymi drzwiami otwierającymi się na taras w ogrodzie. A także dwie restauracje oferujące kwintesencję japońskich doznań kulinarnych. Atmosferę hotelu podkreślają zaciszne ogrody, w których można oddawać się leśnym medytacjom, a także spokojne, wewnętrzne i zewnętrzne spa z gorącymi źródłami.
Allia Villa / Stuart Silk Architectos
Niezwykle prywatny ogród japoński w Hidden Cove, zaprojektowano tak, aby zaprezentować dużą kolekcję okazów drzew. Ten wyjątkowy ogród harmonizuje z nowoczesną architekturą domu, inspirowaną Japonią.
Ogród został zaprojektowany jako ogród świątynny, który podkreśla rozległe i bezcenne kolekcje bonsai i drzew okazowych właściciela. Inne elementy to zabytkowe japońskie latarnie oraz taras rozrywkowy z kominkiem i zewnętrzną kuchnią.
Mansion with a guest house / Studia54
Jak powinien wyglądać dom, aby stał się odzwierciedleniem nowoczesnego art de vivre? Na to pytanie chcieli odpowiedzieć projektanci wielopłaszczyznowym projektem malowniczej rezydencji pod Petersburgiem, z unikalnym układem krajobrazu, osobnym domem gościnnym i letnim pawilonem z salą kinową.
Zespół architektoniczny postanowił stworzyć taki projekt, który stałby się kwintesencją unikalnego stylu Studia – sztuki luksusowego życia, w duchu współczesności. Holistyczne podejście Studia 54 opiera się na trzech filarach: architekturze rozwijającej się na miejscu, projektowaniu krajobrazu podkreślającego harmonię natury i struktury stworzonej przez człowieka oraz ponadczasowym, spersonalizowanym wnętrzu.
Nienaganne posadowienie domu, otwiera drogę do nieskończonej gry światła i otaczającej go przyrody. Ciemna fasada wykonano z metalu, naturalnego drewna tekowego poddanego obróbce termicznej, a także ekskluzywnych podłużnych cegieł klinkierowych Donskiye Zori. Połączenie czerni, szarości i brązowego złota dobrano niezwykle starannie – na takim tle doskonale wyróżnia się otaczająca zieleń. Panoramiczne okna likwidują granicę między naturą a wnętrzem. Jednocześnie okna nie otwierają się: wydajny system wentylacji utrzymuje zdrowy mikroklimat, niezależnie od aktualnej pory roku.
Matabe / Shigeo Ogawa Studio
Czerpiąc z tradycji japońskiej architektury, a także filozofii zen, Shigeo Ogawa Studio stworzyło przestrzeń idealną do odpoczynku zmysłów. Zatopione w zieleni struktury, pozwalają na wyciszenie i głęboką refleksję.
Zobacz także:
